SYARIKAT

Oxford English Dictionary telah mendefinisikan syarikat sebagai penyatuan beberapa individu yang membentuk sebuah perbadanan bagi menjalankan satu objektif yang sama atau serupa, lazimnya untuk tujuan perdagangan. Seksyen 4 Akta Syarikat 1965 pula mendefinisikan syarikat sebagai syarikat yang diperbadankan mengikut Akta Syarikat 1965 atau mana-mana enakmen sebelumnya yang berkaitan. Syarikat adalah “an artificial being, invisible, intangible and existing only in contemplation of law” (Supreme Court Justice Johm Marshall, 1819). 

Dengan yang demikian, syarikat adalah terpisah dari entiti undang-undang terhadap individu yang menjadi pemiliknya. Syarikat boleh didakwa atau mendakwa atas namanya, bukan ahli-ahlinya. Melihat daripada segi perundangan, pemilikan dan jangka hayat, syarikat adalah entiti perniagaan yang bebas dan terasing, memiliki semua asset perniagaan dan jangka hayatnya tanpa had.

Selain itu, undang-undang menganggap syarikat-syarikat mempunyai status seperti seorang individu di mana ia dapat :

ü  Menyaman dan disaman oleh pihak tertentu.

ü  Membeli, memiliki dan menjual asset yang ia berhak ke atasnya.

ü  Membuat dan menjual barangan tertentu kepada pengguna.

ü  Menyediakan dan menawarkan perkhidmatan tertentu  kepada pengguna bagi mendapatkan bayaran tertentu .

ü  Didakwa di Mahkamah dan dihukum apabila melakukan jenayah dan sabit kesalahan.

Di Malaysia, organisasi perniagaan berasaskan kepada Akta Syarikat 1965. Akta ini menjadi undang-undang yang menguasai semua syarikat di Malaysia. Akta ini disahkan pada 15 April 1966 dan pernah diubah beberapa kali pada tahun 1969, 1971, 1985, 1986 dan terakhir pada tahun 1987.

Syarikat boleh diklasifikasikan kepada beberapa jenis iaitu Syarikat Persendirian, Syarikat awam, Syarikat berhad, Syarikat tidak berhad, Syarikat Induk/ anak syarikat dan Syarikat asing.

            4.1       Ciri-Ciri Syarikat Persendirian (Swasta)

Menurut Seksyen 4 Akta Syarikat 1965, sesebuah syarikat persendirian bermaksub mana-mana syarikat yang ditubuhkan sebagai syarikat persendirian di bawah akta pindaan bertulis atau yang diperbadankan sebagai syarikat persendirian di bawah Seksyen 15 Akta Syarikat 1965 atau yang ditukarkan  kepada syarikat persendirian mengikut Seksyen 26(1), yang merupakan sebuah syarikat yang tidak terhenti menjadi syarikat persendirian di bawah Seksyen 26 atau 27.

Menurut Seksyen 15 Akta Syarikat 1965 pula, di dalam memorandum persatuan sesebuah syarikat persendirian perlulah mengandungi perkara-perkara berikut :-

i)                    Membuat sekatan terhadap hak untuk memindahkan saham

Sub Seksyen ini menyekat syarikat persendirian daripada memindahkan syer-syernya. Walaubagaimanapun, ia tidak menjelaskan cara-cara untuk menyekat pemindahan syer-syer tersebut dan kebiasaannya, sekatan ini boleh dilakukan dengan dua (2) cara iaitu dengan memberikan kepada ahli-ahli yang lain (right of pre-emption). Ini bermaksub, sekiranya seseorang ingin menjual syernya, dia mestilah menawarkan syer itu kepada ahli-ahli lain terlebih dahulu dan sekiranya mereka menolak, barulah dia boleh menjualkannya kepada orang lain. Cara yang ke dua ialah dengan meletakkan syarat bahawa syer-syer hanya boleh dipindahkan dengan kebenaran Lembaga Pengarah Syarikat.

ii)                  Mengehadkan bilangan ahli-ahli syarikat tidak melebihi lima puluh (50) orang

iii)                Larangan untuk membuat cadangan kepada umum untuk menyumbangkan syer atau debenture

iv)                Larangan terhadap cadangan untuk mengambil wang deposit daripada orang ramai

Selain dari peraturan yang dinayatakan tadi, Syarikat Persendirian mesti mempunyai dokumentasi yang jelas mengenai peraturan dalaman untuk rujukan prestasi mengenai aktiviti perniagaan dan pimpinan untuk pelaksanaan yang lebih lanjut. Di antara keperluan yang perlu ada adalah seperti Setiusaha Syarikat (Company Secretary), Auditor Syarikat (Corporation Auditor), Cap (tanda) Syarikat (Corporation Seal), Surat Kuasa Wakil  (Power Attorney), Memorandum Syarikat (Memorandum Of Association), Lembaga Pengarah (Board of Directors), Pemegang Saham dan Pejabat berdaftar (Registered Office).

            4.2       Ciri-Ciri Syarikat Awam

Ia lebih dikenali sebagai syarikat berhad dan  menurut Seksyen 4 Akta Syarikat 1965, syarikat awam adalah sebuah syarikat yang selain dari syarikat  persendirian. Sesebuah syarikat awam itu terikat dengan beberapa peraturan yang berbeza dengan syarikat persendirian iaitu terutamanya  mengenai pemberitahuan berkenaan hal ehwal kewangan syarikat.

Syarikat awam mempunyai syarat-syarat yang lebih terperinci daripada syarat-syarat lain kerana syarikat awam dibenarkan untuk menerima  atau memperoleh wang daripada orang ramai. Ia menawarkan penerbitan saham-sahamnya kepada pelabur-pelabur awam dan institusi di Malaysia dan seterusnya disenaraikan di Bursa Saham Kuala Lumpur. Misalnya , sesiapa sahaja yang mempunyai wang dapat membeli saham-saham Tenaga Nasional, Telekom, Celcom ataupun Maybank. Daripada segi teori sesiapa sahaja yang berkemampuan dapat membeli sebahagian saham syarikat-syarikat terhad seumpama ini bagi menguasai syarikat tersebut.

Syarikat awam juga tidak mempunyai perutukan maksimum mengenai bilangan keahlian sebagaimana  syarikat persendirian. Had umur bagi pengarah-pengarah syarikat awam adalah tujuh puluh (70) tahun menurut Seksyen 129 Akta Syarikat 1965.

            4.3       Ciri-Ciri Syarikat Berhad

Menurut Seksyen 4 Akta Syarikat 1965, syarikat berhad ditakrifkan sebagai syarikat yang dihadkan oleh saham atau jaminan atau kombinasi kedua-duanya sekali seperti Syarikat Berhad oleh saham, Syarikat Berhad oleh jaminan dan Syarikat Berhad oleh saham dan jaminan.

            4.4       Ciri-Ciri Syarikat Tidak Berhad

Syarikat tidak berhad adalah syarikat yang diperbadankan di atas dasar di mana tanggungan ahli-ahlinya adalah tidak terhad. Liabiliti ahli untuk menyumbang kepada syarikat di dalam kes penggulungan tidak terhad dalam apa cara sekalipun. Liabiliti ahli-ahlinya adalah seperti liability perkongsian tetapi yang lain adalah sama dengan ciri-ciri syarikat.

Syarikat jeinis ini boleh mempunyai atau tidak mempunyai modal syer dan modal syer ini boleh dikurangkan tanpa had kerana pemiutang boleh menuntut kepada harta peribadi agli. Seksyen 2 Akta Syarikat 1965, memperutukkan bahawa syarikat ini boleh ditukarkan kepada syarikat berhad atau sebaliknya tetapi pertukaran ini tidak memberi kesan terhadap hak, tanggungjawab dan tindakan undang-undang yang boleh diteruskan atau dimulakan sebelum penukaran itu dibuat.

            4.5       Ciri-Ciri Syarikat Asing

Seksyen 4 Akta Syarikat 1965 mendefinisikan syarikat asing sebagai suatu syarikat, perbadanan, pertubuhan, persatuan atau lain-lain badan yang diperbadankan di luar Malaysia ; atau suatu persatuan, pertubuhan yang tidak diperbadankan atau lain-lain badan yang mana di bawah  undang-undang tempat asalnya boleh mendakwa atau didakwa, atau memegang harta di atas nama setiausaha atau lain-lain pegawai badan atau persatuan yang dilantik dengan sewajarnya bagi tujuan itu dan yang tidak mempunyai ibu pejabat atau tempat perniagaan utamanya di Malaysia.

            4.6       Kelebihan Syarikat Korporat

                        4.6.1    Tanggungan Terhad

Kelebihan nyata yang paling jelas ialah pemegang saham mempunyai tanggunan yang terhad bergantung kepada pelaburan yang dilaburkan. Pemegang saham tidak bertanggungjawab atas mana-mana amaun hutang luar pegangan saham mereka dengan syarat tidak ada penipuan atau penyelewengan lain. Apabila syarikat tersebut mengalami kegagalan, maka segala tuntutan hutang oleh pemiutang hanya dapat dibuat ke atas asset syarikat berkenaan sahaja dan segala asset peribadi individu tidak boleh disentuh.

                         4.6.2    Kesinambungan Urusan Perniagaan

Pemindahan pemilikan boleh dipindahkan melalui penjualan saham kepada pembeli yang berminat dan pemindahan pemilikan adalah lebih mudah dilakukan. Saham-Saham yang dipegang oleh pemilik asal boleh dijual kepada orang lain, ataupun diserahkan kepada waris-waris beliau bagi meneruskan perniagaan tersebut. Dengan kata lain syarikat tidak perlu dibubarkan kerana syarikat mempunyai jangka hayat yang terpisah dan bebas dari pemilik dan syarikat boleh beroperasi dalam jangka masa yang tidak terhad.

                       

4.6.3    Mudah Memperoleh Modal Yang Besar

Kelebihan syarikat yang ke tiga ialah keupayaan mendapatkan pembiayaan tambahan daripada institusi kewangan ataupun menerbitkan saham baru bagi dibeli oleh pelabur-pelabur. Modal juga boleh diperolehi dengan mendapatkan pinjaman jangka pendek dengan menggunakan aset perniagaan atau jaminan peribadi dari pemegang saham majoriti.

Memandangkan syarikat mempunyai ciri-ciri tanggungan terhad, maka pelabur-pelabur individu berasa lebih selamat membuat pelaburan kerana apabila berlaku sesuatu yang tidak diingini ke atas perniagaan tersebut, aset peribadi mereka tidak terjejas.

            4.7       Kelemahan Syarikat Korporat

                        4.7.1    Perwakilan Tidak Mencukupi

Pemegang saham majoriti di dalam syarikat akan berkuasa (outvotes) terhadap pemegang saham yang kecil. Ini adalah kerana kerana syarikat mempunyai ciri-ciri kesinambungan, maka pelabur-pelabur yang kukuh boleh pada bila-bila masa membeli saham syarikat tertentu pada satu jumlah yang besar. Apabila jumlah dibeli itu menjadikan pelabur tersebut pemilik saham terbesar, maka kini beliau adalah pemilik baru syarikat tersebut. Contohnya sepertimana yang berlaku kepada  Syarikat Celcom (M) Berhad, pada ketika itu Tan Sri Tajuddin Ramli adalah pemilik saham terbesar syarikat berkenaan. Pada pertengahan tahun 2002 pemilikan tersebut dibeli oleh Syarikat Telekom Malaysia (STM), sekaligus menjadikan STM sebagai pemilik baru Celcom. Dengan kata lain Tan Sri Tajuddin kehilangan pemilikan dan penguasaan ke atas syarikat yang beliau usahakan sejak sekian lama.

                        4.7.2    Modal Permulaan Yang Besar Dan Ikatan Peraturan

Memerlukan pelaburan modal permulaan yang agak besar berbanding yang diperlukan oleh perniagaan tunggal dan perkongsian. Keadaan lebih menyulitkan apabila pemilik syarikat perlu mematuhi banyak peraturan yang diwujudkan oleh kerajaan. Peraturan kerajaan yang banyak dan laporan diperlukan oleh agensi tempatan selalunya memberi kesan yang besar terhadap kertas kerja dan birokrasi.

                        4.7.3    Bayaran Cukai

Daripada segi cukai, syarikat mempunyai kelemahan kerana pemiliknya dikenakan cukai dua (2) kali. Cukai yang pertama adalah ke atas keuntungan yang diperoleh oleh syarikat. Cukai ini dipanggil cukai korporat. Apabila keuntungan syarikat selepas cukai sebahagian daripadanya dibahagi-bahagikan kepada pemilik syarikat dan pemegang saham yang lain, mereka dikenakan cukai ke atas pendapatan individu pula. Keadaan ini berbeza berbanding dengan kaedah pengiraan yang dibuat ke atas perniagaan tunggal.